NTCN
Het National Talent Centre of the Netherlands (NTCN) heeft als Landelijk Expertisecentrum Begaafdheid & Talentontwikkeling de missie om bij te dragen aan het stimuleren van talenten en creativiteit bij kinderen, jongeren en volwassenen. Ze verbinden praktijk, beleid en wetenschap en werken nauw samen met (inter)nationale partners die zich ook inzetten om talenten van (begaafde) kinderen en volwassenen te stimuleren. Dit doen zij door actief netwerkvorming tussen professionals te faciliteren en verbindingen te leggen tussen initiatieven en partijen die elkaar kunnen versterken.
Van vastlopen naar perspectief op ontwikkeling
In een reeks artikelen heeft Desirée Houkema, specialist in Giftedness, de inzichten gedeeld die vanuit een NTCN Klankbordgroep bijeenkomst op basis van opgedane expertise en ervaring met kinderen, jongeren en jongvolwassenen met een sterk ontwikkelingspotentieel die tijdelijk zijn vastgelopen in hun ontwikkeling zijn opgedaan. Het gaat hierbij om jonge mensen die vol enthousiasme intrinsiek gedreven voor hun interesses en passies kunnen gaan, met een hoog creatief potentieel en een hoge mate van bewust ‘zijn’.
In één van de artikelen is beschreven hoe kenmerken die te maken met hun creatieve eigenheid (en andere mogelijke kenmerken) de kans op een ervaren mismatch in reguliere (onderwijs)settingen vergroten, met als gevolg een verhoogd risico op toenemend schoolverzuim, thuiszitten, gedragsproblemen, (existentiële) depressie of andere complexe problematiek.
De artikelen zijn gepubliceerd op https://www.begaafdheidsprofielscholen.nl/nieuwsbericht/2472/.
In deze blog refereer ik aan een aantal onderdelen uit het 3e artikel van een reeks van 3 naar aanleiding van een bijeenkomst van de NTCN Klankbord groep. De klankbordgroep bestaat uit vertegenwoordigers van landelijke netwerken, stichtingen, verenigingen, gespecialiseerde opleidingen en instanties op het gebied van begaafdheid en talentontwikkeling.
Van mismatch naar match
Als leerlingen vastlopen in een onderwijscontext is dat een indicatie van een mismatch, meestal in meerdere contexten. Wanneer ouders en school niet op dezelfde lijn zitten, pakken kinderen en jongeren die hier een hoge sensitiviteit voor hebben deze verstoringen haarfijn op. Ze ervaren stress, raken verward en betrekken het op zichzelf. Als reactie hierop kunnen ze zich gaan aanpassen of zowel zichzelf als de omgeving afwijzen. In beide gevallen verliezen ze zichzelf hierin. Het overzicht ontbreekt en het onbegrip en de wanhoop kan dan toenemen bij betrokkenen. Iemand die hierbij vanuit rust en vertrouwen een verbindende rol kan spelen is dus heel belangrijk.
Een nieuw toekomstperspectief
Wanneer een nieuw toekomstperspectief in beeld gebracht kan worden kan het gesprek gevoerd worden over passende ontwikkeldoelen die bijdragen aan het nieuwe toekomstperspectief. Als de ontwikkeling van het kind centraal komt te staan, kan het gesprek gaan over:
Wat heeft dit kind op dit moment nodig? Welke ontwikkelingsmogelijkheden in de nabije leefomgeving zijn er of kunnen we samen creëren om dit te realiseren?
Structureel (andere) ruimte voor creatief leren en ontwikkeling
Om het mogelijk te maken dat het geschetste toekomstperspectief meer is dan een gedroomde illusie, zijn structurele veranderingen nodig in het denken over hoe en waar leren en ontwikkeling plaats kan vinden. In de NTCN Klankbordgroep – waarin vanuit het perspectief van begaafdheid hierover werd gesproken – werden de volgende suggesties genoemd:
- Denk meer vanuit een levensloopperspectief: stel het halen van een diploma niet centraal en leg geen druk op het maken van de juiste keuze qua onderwijstype, profiel(en), vervolgopleiding(en) en daarbij passende baan.
- Investeer in persoonlijke ontwikkeling: zorg dat jonge mensen zowel via school als daarbuiten ontdekken wie ze zijn (identiteit), gekoppeld aan zingeving.
- Stimuleer nieuwsgierigheid en een onderzoekende attitude door dit voor te leven en door binnen en buiten het curriculum ruimte te bietenvoor het werken aan eigen leer-/onderzoeksvragen.
- Bied veel tijd en ruimte ruimte voor reflectie, ga in gesprek met leerlingen, reflecteer onder andere op het leerproces; besteed aandacht aan filosoferen en levenskunst.
- Bied ruimte voor creatieve zelfexpressie en breng jonge kinderen en jongeren in contact met inspirerende artiesten/kunstenaars.
- Stimuleer en waardeer creatief denken bij alle leerlingen.
- Stimuleer leerlingen om een portfolio met creatieve producten bij te houden; reflecteer op de ontwikkeling die hierin zichtbaar is en leer hen het proces te waarderen dat leidt tot betere resultaten (en leer omgaan met perfectionisme wat te herwaarderen is als: de kwaliteit om te zien waar nog ontwikkelruimte is, voor een volgende keer).
